بسته بندی صنایع دستی:
بسته بندی صنایع دستی به عنوان بیرونی ترین و بارزترین وجه و به عنوان عاملی برای مشخص کردن کیفیت صنایع دستی می باشد. کشورهای توسعه یافته با آگاهی از آن، محصولات تولیدی خود را با بهترین و موثرترین روش ها در بازارهای جهانی عرضه می کنند. همچنین این بسته بندی ها نشان دهنده ی جنبه های فرهنگی کشور مربوطه می باشند. بسته بندی به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای بازاریابی شناخته می شود. طراحان آن سعی می کنند با تحریک بصری و ادراکی مشتری تمایل به خرید را در او افزایش دهند.
در نتیجه بسته بندی نقش مهمی برای ترغیب و تشویق مصرف کننده برای استفاده از محصول ایفا می کند. از این ویژگی می توانند در رقابت با رقبای داخلی و خارجی بهره ببرند. یک بسته بندی مناسب به عنوان یک فروشنده خاموش عمل می کند.
نقش صنایع دستی در صادرات:
بدون شک صنایع دستی یکی از با ارزش ترین سرمایه های هنری هر کشور محسوب می شود. صنایع دستی فرآیندی فرهنگی و اجتماعی است که نشان دهنده ی هویت ماندگار برخاسته از دیدگاه های عمیق هر قوم می باشد.
صنایع دستی از مهم ترین فعالیت های اقتصادی و فرهنگی وابسته به گردشگری است. انگیزه و توجه گردشگران به این صنایع نکته ای است که باید در حوزه گردشگری به آن حساس بود. این عامل صنایع دستی را یکی از مهم ترین عوامل در توسعه اقتصادی-اجتماعی کشورها مطرح کرده و اقتصاددانان از آن به صادرات نامرئی تعبیر می کنند.
نقش بسته بندی در صنایع دستی:
تبلیغات ابزار اصلی بازاریابی و بسته بندی صنایع دستی حلقه ی تکمیل کننده ی زنجیره ی صادرات است. لذا بسته بندی اهمیت فزاینده ای از نفوذ به بازارهای رقابتی امروزی دارد. افزایش جهانی شدن اهمیت این عامل را بیش از پیش آشکار می کند. توجه و بازاندیشی در سازوکارهای آن را ضرورتی غیر قابل انکار را معرفی می نماید.
امروزه پیشرفت های بسیاری در زمینه طراحی بسته بندی صنایع دستی رخ داده است. این، زمینه بسیار مناسبی را برای صادرات و عرضه ی این محصولات فراهم نموده است. یعنی بسته بندی صنایع دستی می تواند به عنوان یک فروشنده خاموش عمل کند.
همچنین مطالعات نشان داده که ۷۳% از تصمیمات خرید در نقطه عرضه گرفته می شود. پس اینجا نقش کلیدی بسته بندی مشخص می گردد.
در تعریف بسته بندی می شود گفت که بسته بندی محصول شامل کلیه ی فعالیت های تولید و طراحی یک ظرف یا لفاف برای یک کالا است. بسته بندی سه وظیفه ی اصلی محافظت از محتویات بسته، تأمین اطلاعات و متمایز کردن محصول از سایر محصولات مشابه، ازطریق جلب توجه مصرف کننده را برعهده دارد.
بنابراین برای اینکه جایگاهی شایسته تر در بازارهای جهانی داشته باشیم باید با جریان های روز و پیشرفت های تکنولوژی هماهنگ گردیم.
بسته بندی محصولات صنایع دستی:
یعنی به کارگیری شیوه ای خلاقانه برای ایجاد محصولات متنوع و جذاب مطابق میل و نظر مشتریان.
اهداف بسته بندی محصولات صنایع دستی:
- حفظ جایگاه، ارج گذاری و شخصیت بخشیدن به محصولات.
- هویت سازی محصولات، افزایش فروش و صادرات از طریق ایجاد بسته بندی به عنوان یک جاذبه و مزیت.
- بهبود در بسته بندی با هدف حفظ توان رقابت در بازار.
- سهولت در حمل و نقل و عدم آسیب به محصول.
- ایجاد فرهنگ به کارگیری بسته بندی در محصولات از سوی تولید کننده و فروشنده.
- ترغیب و ترویج محصولات صنایع دستی برخوردار از بسته بندی در خریداران داخلی و خارجی.
مهم ترین ابعاد در طراحی بسته بندی صنایع دستی:
امروزه بسته بندی بیش از هر موضوع دیگری برای یک صادر کننده موفق اهمیت دارد. این عامل یرای بازارهای خارجی بیشتر صدق می کند. پس برای بسته بندی، اصول و قواعدی تنظیم شده است که لازمه ی موفقیت هستند.
از آنجا که بسته بندی اولین مرحله برخورد مشتری با محصول است وجود طراحی، رنگ، تناسب محصول با بسته بندی از عواملی در جهت بهبود کیفی محصول به شمار می رود. عوامل گوناگونی در شکل گیری یک بسته بندی دخیل هستند که هریک از این ابعاد خود دارای ارزشی می باشد.
رویتی و برور، در سال ۲۰۰۰ ارکان و اجزاء بسته بندی را به دوگروه کلامی و بصری تقسیم نمودند:
عناصر بصری: شامل تصاویر، اندازه و شکل می باشند که بیشتر بر تصمیم گیری و احساسات مشتری تأثیر می گذارند.
عناصر کلامی (اطلاعاتی): مربوط به ارائه اطلاعات کلامی و فناوری مورد استفاده در بسته بندی است که از جنبه ی شناختی حائز اهمیت می باشد و موجب تأثیر شناختی بر روی مشتری می گردد.
اسمیت شش متغیر را که طراحان بسته بندی باید مورد توجه قرار دهند را شامل فرم، شکل، اندازه، رنگ، گرافیک، مواد اولیه، طعم و مزه می داند. کاتلر نیز این شش متغییر معرفی شده توسط اسمیت را به عنوان اراکان بسته بندی بیان می کند.
زیبایی بسته بندی شاخص دیگری است که با نحوه ی چاپ آن ارتباط نزدیکی دارد و در ارتباط با نیازهای احساسی کاربر تعریف می شود. در واقع خصوصیات کلی بسته بندی می تواند موید اصالت محصول باشد.
قضاوت در مورد کیفیت محصول تحت تأثیر خصوصیات منعکس شده توسط بسته بندی است. طراحی آن باید با نیازهای خاص هر بازار منطبق شود تا بیشترین اثر بخشی را در پی داشته باشد.
در نتیجه با توجه به شاخص های ارائه شده در مورد بسته بندی، شاخص های اساسی در بررسی ابعاد بصری و اطلاعاتی بسته بندی را می توان به صورت زیر جمع بندی نمود:
طراحی بسته بندی:
۱– ابعاد بصری: رنگ، اندازه و طراحی گرافیک.
۲– ابعاد اطلاعاتی: خلاقیت در اندازه بسته بندی، اطلاعات مربوط به محصول، اطلاعات مقایسه ای، ارزش اطلاعات.
نویسندگان: سوسن سامانی فر، رضا افهمی و سید مسلم هاشمی.