مهر اصالت یونسکو برای صنایع دستی

مهر اصالت

مهر اصالت گواهینامه ای است که یونسکو و دفترهای فرهنگی هنری منطقه‌ای مشترکاً برای حفظ احیا و تداوم فعالیت حرفه‌ها و ارزش های بومی و سنتی به صنایع دستی اصیل اعطا می‌کنند. هنرمندان و صنعت گران با مهارت‌های حرفه‌ای الگوها و مفاهیم سنتی را ابداع و نوآوری نمایند.

اهداف مهر اصالت یونسکو شامل:

الف) تامین بازار و فرصت‌های تجاری جهت حصول اطمینان ار تداوم حضور و فعالیت صنایع دستی:
مهر اصالت با توجه به اهمیت صنایع دستی در اقتصاد محلی و نقش مهم آن در فعالیت های فقرزدایی ایجاد بازارهای جدید به منظور دستیابی به شبکه پیشرفته ارتباطی تولید کننده و خریداران و نفوذ در بازارهای مقصد را از طریق مشارکت در نمایشگاه های تجاری تعقیب می‌کند.

ب) ایجاد استانداردهای لازم برای اقلام صنایع دستی:
یونسکو قصد دارد از طریق اعطای مهر اصالت به مکانیسم کنترلی دقیقی برای استانداردهای مربوط به کیفیت عالی اقلام صنایع دستی دست یابد تا از این رهگذر اطمینان حاصل شود که خریدار با خرید صنایع دستی دارای مهر اصالت به اقلام فرهنگی و اصیلی که در تولید آنها مسائل زیست محیطی و قوانین کار و کارگر رعایت شده باشد، دست یافته است.

ج) ترغیب به ابداع و نوآوری:
در جایی که مهر اصالت یونسکو تداوم و توسعه مهارت‌های حرفه‌ای و سنتی را تعقیب و از ابداع و نوآوری حمایت می کند، بستر لازم برای بقا و حفاظت از صنایع دستی دارای بازار مطمئن در زندگی مدرن امروزی فراهم می‌گردد.

د) ارائه آموزش و خدمات حمایتی:
مهر اصالت یونسکو در نظر دارد به وسیله برگزاری کارگاه‌های آموزشی و ظرفیت سازی، مساعدت لازم را از طریق ارتقای سطح طراحی و بازاریابی و توسعه بازارها و صیانت از حقوق مالکیت فکری به تولیدکنندگان صنایع دستی ارائه نماید.

مزایای مهر اصالت

مزایای مهر اصالت یونسکو برای تولید کننده‌ای که موفق به اخد مهر شود عبارت است از:
الف) گواهی ارتقا (ترفیع نامه)
هر کالا که موفق به اخذ مهر اصالت شود گواهینامه هایی دال بر ارتقای کیفیت و ممتاز بودن آن دریافت می‌کند. که می‌تواند به عنوان مدرکی مبنی بر تایید کیفیت اصالت محصول تلقی شود.

ب) مشارکت در نمایشگاه‌های فرهنگی و بازرگانی:
صنعتگرانی که موفق به اخذ مهر اصالت شوند می‌توانند اقلام تایید شده را به منظور معرفی در نمایشگاه‌های سالیانه یونسکو و نیز نمایشگاه های بازرگانی عرضه نمایند. همچنین از مشورت های لازم درباره نحوه مشارکت در نمایشگاه های تجاری نیز برخوردار خواهند شد.

ج) بازاریابی و توسعه بازار:
تولیدکنندگان اقلام تایید شده می توانند از مزایای مربوط به بازاریابی و ارتباطات به عمل آمده یونسکو و شرکای فرهنگی هنری منطقه‌ای آن استفاده نمایند. به عنوان مثال چاپ و انتشار بروشور، کاتالوگ و برچسب محصول به زبان‌های مربوط از سوی یونسکو به معرفی مطلوب آنها و استفاده از فعالیت های بازاریابی منجر خواهد شد.

د) معرفی در سایت و مزیت تجارت الکترونیک:
تمام اطلاعات مربوط به اقلام تایید شده به همراه اطلاعات سازنده و تولیدکننده آنها از طریق و سایت دفترهای منطقه‌ای یونسکو جهت ایجاد ارتباط مستقیم خریداران و ارائه سفارش به آنها در اختیار خریداران و مشتاقان قرار خواهد گرفت.

ه) آموزش و ظرفیت سازی:
یونسکو برای مساعدت به صنعتگرانی که موفق به اخذ مهر اصالت شده اند کارگاه‌های آموزشی طراحی بازاریابی و شیوه‌های پشتیبانی در سطوح ملی و منطقه‌ای برگزار خواهد کرد.

و) حقوق مالکیت معنوی و حق کپی برداری:
یونسکو به منظور ثبت آثار هنرمندان و صنعتگرانی که اقلام صنایع دستی آنها مهر اصالت اخذ کرده‌اند نزد سازمان جهانی مالکیت فکری اقدام خواهد نمود تا از این رهگذر حقوق معنوی صنایع دستی تایید شده به نام سازنده آن ها ثبت شود.

ملاک ها و معیارهای داوری

محصولی که مهر اصالت دریافت می‌کند، درجه بالای هنری دارد.  به عنوان یک محصول برجسته باید در میان تولیدات هنری شاخص باشد. هیئت منتخب بین المللی که از طریق یونسکو تعیین می شود. همچنین مسئولیت بررسی و قضاوت درباره محصولات را برعهده دارد. یونسکو با توجه به شش معیار محصولات را ارزیابی می کند که به شرح زیر است.

الف) درجه عالی کیفیت

درجه عالی کیفیت و استانداردهای حرفه‌ای و مهارتی باید در محصول متجلی باشد. استفاده از مواد اولیه مرغوب، تکنیک های عالی و استاندارد و توجه ویژه به اجزا و مراحل ساخت نیز باید رعایت شود.

ب) اصالت

هویت فرهنگی و ارزش های هنری و سنتی باید در محصولات متبلور باشد. فرآوری مطلوب و مفاهیم فرهنگی و هنری با روش های هنری سنتی نیز باید در محصول منعکس باشد.

ج) ابداع و نوآوری
محصولات متقاضی دریافت مهر باید در زمینه های طراحی و اجرا، ابداع، خلاقیت و نوآوری داشته باشند. ترکیب موضوع مفاهیم سنتی و معاصر، بهره‌گیری از این کار و خلاقیت در زمینه طراحی، انجام مراحل ساخت و نحوه استفاده از مواد اولیه نیز از جمله مواردی است که در ارزیابی به آن توجه می کنند.

د) رعایت مسائل زیست محیطی
مواد اولیه مصرفی و نیز روش ها و مراحل تولید نباید آثار مخرب زیست محیطی داشته باشد. پس بهتر است از رنگ‌های طبیعی، الیاف طبیعی و مواد اولیه قابل بازیافت استفاده شود.

ه) قابلیت بازار(باب بازار)
مصنوعات مورد نظر، باید مورد پسند بازارهای بالقوه جهانی بوده و امکان بازاریابی داشته باشند. مضافاً اینکه ویژگی هایی چون کاربری مناسب، تناسب لازم بین قیمت و کیفیت و نیز دوام محصول باید برای خریدار محرز باشد.

و) مسئولیت های اجتماعی
تولید کننده باید اطمینان داشته باشد که در هیچ یک از مراحل تولید، قانون کار و حقوق هیچکس را به صورت انفرادی یا گروهی تضییع نکرده باشد.

تعریف صنایع دستی

از نظر یونسکو مصنوعاتی صنایع دستی تلقی می شوند که کاملاً با دست یا به کمک ابزار دستی ساخته شده باشد. دخالت ابزارهای ماشینی در تولید محصولات دستی تا آنجا پذیرفته است که حضور مستقیم دست یا نیروی انسانی را در تولیدات مربوطه نفی نکند.

از دیگر ویژگی ها این است که اقلام باید از مواد اولیه طبیعی تهیه شود و به تعداد نامحدود قابل تولید باشد.

این قبیل مصنوعات می‌توانند زیبا، ابتکاری هنری یا مصرفی بوده و ضمن توصیف مفاهیم فرهنگی هنری، دارای جنبه‌های تزیینی، سنتی، مذهبی، اجتماعی و یا سمبل های معنی دار و پر مفهوم باشند.

مهر اصالت یونسکو گرچه اقدامی فرهنگی هنری است، با عنایت به عوامل مهم و موثر در داوری نظیر نوآوری کاربرد و قابلیت عرضه و فروش در بازارهای جهانی در کنار مختصاتی چون اصالت، مسائل محیط زیستی و رعایت قانون کار، راز ماندگاری و پایداری محصولات و بهینه سازی شیوه مکانیسم طراحی و تولید را از طریق ارتباط با بازارهای جهانی، تعقیب و هدایت می کند.

در حقیقت قصد دارد با تکیه بر اصالت ها و مفاهیم هنری، سنتی باستانی، قومی و منطقه‌ای هنرمندان و صنعتگران را به عنوان متولیان امور تولیدی آثار مادی، فرهنگی معنوی و مصنوعات فرهنگی و هنری صنایع دستی به گونه‌ای ترغیب و تشویق نماید.

همچنین در پاسداشت ارزش‌های اصیل هنری به ابداع و خلق آثاری همت گمارند. که با لحاظ جنبه کاربری آن در زندگی روزمره ابنای بشر و رعایت قدرت خرید ملت‌های مختلف مشکل بازار این قبیل مصنوعات را نیز مرتفع و علاوه بر صحه فرهنگی گامی مثبت در عرضه معیشتی پایدار برای قشری شریف، نجیب، خلاق و ساعی که عمدتاً با راز و رمز آثار خود، گذشته را با حال و حال را با آینده پیوند می‌دهند بردارد.

نویسنده: عبدالحمید حاجی پور شوشتری