عبابافی

هنر عبابافی بهبهان، سنت دیرینه ی این سرزمین است. عبابافی بهبهان یکی از صنایع دستی خوزستان است که مواد اولیه بافت آن از پشم شتر یا گوسفند بدست می­ آید. این هنر سابقه ­ای بیش از پانصد سال دارد. عبابافی در شهرهایی از ایران از جمله نایین اصفهان، بهبهان، شهرستان­ های استان بوشهر و مشهد رواج دارد.

عبا یکی از پوشش ­های سنتی ایرانی است. متناسب با فصول سرد و گرم سال، انواع مختلفی دارد. متاسفانه کارگاه ­های عبابافی در اکثر شهرها رو به زوال گذاشته ­اند. خوشبختانه در شهرستان بهبهان هنوز هستند کارگاه ­هایی که به بافت عبا مشغول هستند. عبای بهبهان یکی از باکیفیت­ ترین عباها در ایران است.

در بهبهان عبای تابستانی را “حله” و عبای زمستانی را “چقه” می­ نامند. حله بافت نازک ­تر و سبک ­تری دارد و مناسب استفاده در فصل تابستان است. در عوض چقه بافت ضخیم ­تر و سنگین­ تری دارد و مناسب فصل زمستان  است. بافندگان بهبهانی نخ مورد نیاز بافت عبا را از طریق ریسندگی پشم شتر و گوسفند بدست می­ آورند.

لازم به ذکر است که ریسندگی توسط دست صورت می­ گیرد. مردم بهبهانی این نخ­ ها را در کارگاه ­های خانگی خود با موادی مانند حنا، پوست بلوط و پوست گردو رنگ آمیزی می­ کنند.

بازار هدف عبای بهبهان

بازار هدف عبای بهبهان ، بیشتر شامل شهرهای مذهبی کشور مانند مشهد، قم و البته برخی کشورهای حوزه خلیج فارس است. علت اصلی شهرت یافتن عبای بهبهان به واسطه کیفیت مواد اولیه بکار رفته در بافت آن، همچنین شیوه سنتی بافت آن و البته نحوه رنگرزی دستی آن است.

عبای بهبهان در رنگ­ های مشکی، خرمایی، خاکستری و شیری بافته می­ شود. بازه قیمتی تهیه عباهای سنتی بهبهان متنوع بوده و با توجه به کیفیت آن، قیمت­ ها متفاوت خواهند بود. یکی از وجوه تمایز کارگاه ­های عبابافی بهبهان، برپایی این کارگاه ­ها در فضای باز است.

برای تولید عبا نخست باید نخ ­های پشمی لازم را تهیه کرد. پیش از آنکه این پشم­ ها به نخ تبدیل شوند، باید چندین بار پشم ­ها را شست. پس از آنکه پشم ­ها خشک شدند عملیات ریسندگی با ابزارهای دستی آغاز می­ شود.

پشمی که با دست ریسیده می­ شود، “کلافه” نام دارد. در حقیقت عبابافی بهبهان که از صنایع دستی خوزستان است، به دو بخش تقسیم می­ شود. کار ریسندگی که اغلب خانم­ ها آن را انجام می­ دهند و بافندگی که اغلب به عهده آقایان است. عبابافان این نخ­ ها را تهیه می ­کنند و با خود به کارگاه­ هایشان می ­برند. دستگاه ­های چوبی عبابافی را بر روی چاله ­ای به نام “پاچال” نصب می­ کنند.

این دستگاه توسط دو چوب بر روی چاله ­ای نصب می­ شود. برای چله ­کشی نخ­ ها، چله­ ها را بر روی این دستگاه سوار می­ کنند. یک استادکار ماهر اگر روزانه بین ۵ الی ۷ ساعت کار کند می ­تواند طی ۷ روز یک عبا را ببافد. اندازه و رنگ عبا متناسب با سفارش مصرف­ کننده عبا است.

هر عبای معمولی وزنی حدود نهصد الی نهصد و پنجاه گرم دارد. اگر دستگاه­ های ریسندگی پیشرفت کنند و دولت سرمایه­ گذاری بیشتری برای این هنر داشته باشند، زمان ریسندگی و بافندگی کوتاه ­تر شده و افراد بیشتری مایل خواهند بود که به این رشته از صنایع دستی وارد شوند.