سفر به شوش | معرفی جاهای دیدنی شوش دانیال + سوغات و صنایع دستی شوش

شوش استان خوزستان، شهری باستانی به جا مانده از تمدن عیلام است. این شهر تقریبا ۲۷۰۰ سال پیش از میلاد تا پایان دوران هخامنشی، یعنی در حدود ۲۰۰۰ سال، پایتخت بود. این شهر از جمله کهن‌ترین شهرهای جهان است که قدمت آن حدود ۴۲۰۰ سال قبل از میلاد به ثبت رسیده است. ­مکان های دیدنی شوش دانیال، همگی نشان از قدمت این شهر دارند.

شهر باستانی شوش، در گذشته یکی از مهم‌ترین شهرهای ایران به شمار می‌رفت که علاوه بر عیلام، مرکز بین‌النهرین نیز بود. این شهر، به واسطه قدمت بالایی که دارند بسیاری مکان‌های تاریخی را در خود جای داده‌است که هر یک، داستان و افسانه‌ای را یادآور می‌شوند. این شهر آباد، پس از حمله مغول‌ها آبادانی خود را تا حدی از دست داد و جمعیت آن کاهش یافت.

با دستانو، به شوش سفر کنید و سوغات و صنایع دستی شوش، این شهر باستانی زیبا را بشناسید.

شهر شوش کجاست؟

شهر شوش استان خوزستان آن‌چنان شهر معروفی است که کمتر کسی سوال شوش دانیال کجاست را می‌پرسد. شوش، از جمله قدیمی‌ترین و مهم‌ترین شهرهای جهان است که در خوزستان و در جنوب غربی ایران واقع است. این شهر در ۱۱۵ کیلومتری شمال غربی اهواز قرار دارد و از سطح دریا ۷۸ کیلومتر فاصله دارد. این شهر در گذشته محل برخورد دو تمدن بزرگ عیلام و میانرودان، تمدنی در شمال خلیج فارس بود. به همین خاطر، در ایران باستان جایگاهی ویژه داشت.

این شهر جنوبی، همچون اغلب شهرهای این استان آب و هوایی گرم و خشک دارد و تابستان‌هایی شرجی، با دمای بسیار بالا را تجربه می‌کند. مشاغل کشاورزی و صید ماهی در آن بسیار رایج است. شایان ذکر است، این شهر به دلیل حضور مقبره دانیال نبی، به شوش دانیال نیز معروف است.

شوش در تاریخ

منابع تاریخی بسیاری، از شهر شوش با نام‌های متعددی چون سوسا، سوزیانا و شوشن نام برده‌اند. شوش، مرکز حکومت عیلامیان بود و ۲۰۰۰ سال در این موقعیت باقی ماند. با توجه به نوشته‌های حمزه اصفهانی، شوش به معنای شهر زیبا و باصفا است، همان‌گونه که در زمان حال نیز، جذابیت‌های بسیاری دارد.

آجر نوشته‌ها و کتیبه‌های بسیاری از شوش بر جای باقی مانده‌است که اغلب آجر نوشته‌ها، اصل و نصب افراد را نشان می‌دهند. برخی از آن‌ها نیز در پرستشگاه‌ها قرار داشتند و درباره ایزد نوشته‌هایی دارند. برخی آثار تاریخی در داد و ستدهای این شهر، مهر و امضای زنان را دارند که نشان‌دهنده جایگاه اجتماعی بالای زنان در آن و دوره است.

به طور کلی، سابقه تاریخی شهر شوش به ۴۲۰۰ سال پیش می‌رسد با این‌حال برخی حفاری‌ها در این منطقه، از کشاورزی در ۹۰۰۰ سال پیش نیز خبر می‌دهند. حتی برخی قلعه‌ها در این شهر، سکونت مردم در ۵۰۰۰ سال پیش را تایید می‌کند. اما با توجه به دیگر اسناد تاریخی، باید گفت که این منطقه در دوره عیلام به عنوان شهر، محل سکونت مردم بود.

قلعه و شهر شوش در زمان عیلامیان پس از حمله آشوربانی پال به شوش، از بین رفت. داریوش هخامنشی با بازسازی شوش و احداث کاخ آپادانا دوباره به آن شهر آبادانی بخشید. در زمان هخامنشیان، محبوبیت و اهمیت شوش از تمامی دوران تاریخی دیگر بیشتر است.

آثار باستانی بسیاری از این شهر، در دوره قاجار و صدور مجوز حفاری به فرانسوی‌ها از کشور خارج شد که باعث تاسف و تاثر است. قرارداد مجدد حفاری در دوره مظفرالدین شاه منعقد شد که امتیازی شصت ساله به فرانسوی‌ها می‌داد. خوشبختانه، در دوران پهلوی این قرارداد لغو شد.

جاهای دیدنی شوش استان خوزستان

جاذبه‌های گردشگری شوش، این شهر کهن و پایتخت تمدن ایران، را در ادامه معرفی خواهیم کرد. در هنگام سفر به این شهر گرم، تا جایی که می‌توانید دیدن این جاذبه‌ها را از دست ندهید.

زیگورات چغازنبیل

یکی از حیرت‌انگیزترین آثار تاریخی جهان و جاهای دیدنی شوش چغازنبیل است که معماری شگفت‌آور و آثار بدست آمده از آن، توجه بسیاری افراد را به خود جلب می‌کند. این پرستشگاه در ۴۵ کیلومتری شوش و محوطه باستانی هفت تپه قرار دارد. زیگورات چغازنبیل در زمان اونتاش گال که از پادشاهان عیلامی بود برای پرستش خدایان بنا شد. ساخت این اثر تاریخی، به حدود هزاره اول پیش از میلاد باز می‌گردد.

کاخ آپادانا شوش

کاخ آپادانا شوش، یکی از باشکوه‌ترین کاخ‌های ایران است که در سال ۵۱۵ تا ۵۲۱ میلادی و دوران حکومت هخامنشیان، به دستور داریوش کبیر در فضایی به مساحت ۱۰ هزار متر مربع احداث گردید. این کاخ بر بقایای عمارات عیلامی‌ها بنا شد. این کاخ، از جاهای دیدنی شوش خوزستان با محبوبیت جهانی است که بخش‌های مختلفی چون تالار بار عام، دروازه، حرم‌سرا، کاخ پذیرایی و حیاط‌های مرکزی شد.

کاخ آپادانای شوش، قصر زمستانی پادشاهان هخامنشی و کاخ اصلی داریوش یکم بود که دیوارهایی از جنس خشت و با نمای آجری دارد. در ساخت کاخ همچنین از ستون‌های سنگی استفاده شده‌است. ستون‌های سنگی کاخ، از بخش‌های مختلفی چون زیرستون، پایه ستون، شالی ستون، ساقه ستون، سرستون و گل ستون تشکیل شده‌اند. هر ستون و دیوار کاخ آپادانا، ۲۲ متر ارتفاع داشت. هر سرستون، به شکل نیمه جلویی دو گاو است که زانو زدند و به هم پشت دادند.

دیوارهای داخلی کاخ آپادانای شوش، با آجرهای لعابدار و در طرح سربازان گارد جاویدان، شیر بالدار و نقش گل نیلوفر آبی مزین شدند. بقایای این طرح‌های منقوش، در موزه‌های داخلی و خارجی نگهداری می‎شوند.

این کاخ عظیم، اتاق‌ها و تالارهای بسیاری داشت که در حال حاضر ۱۱۰ عدد از آن‌ها کشف شده‌است. گفته می‌شود تعداد حیاط‌های آپادانا ۶ عدد است که ۳ حیاط گسترده آن، در محور شرقی و غربی کاخ و در قسمت شمالی کاخ نیز ۳ حیاط کوچکتر قرار دارد.

کتیبه‌ای از دوران پادشاهی داریوش به جا مانده‌است که به آتش سوزی در زمان اردشیر اشاره دارد. بنابر متن این کتبه که در موزه لوور قرار دارد، توسط اردشیر دوم بازسازی و مرمت شد.

هفت تپه

در ۱۵ کیلومتری و جنوب شرقی شهر شوش، منطقه‌ای با تپه‌های متعدد و گسترده قرار دارد. این منطقه باستانی از اماکن دیدنی شوش، محل عملیات حفاری مختلفی بوده که از سال ۱۳۴۴ آغاز شدند. در نزدیکی این منطقه، موزه هفت تپه و مرکز مرمت چغازنبیل قرار دارند. از جمله آثاری که در موزه هفت تپه قرار دارند می‌توان به مجسمه‌های فلزی، مجسمه‌های سفالی، انواع ظروف سفالی و آلات موسیقی اشاره کرد. این آثار، حاصل حفاری‌‌های انجام شده در منطقه هفت تپه حاصل شدند.

قلعه شوش یا آکروپل

قلعه شوش، یکی دیگر از مناطق دیدنی این شهرستان است. ژاک دو مورگان، در سال ۱۹۸۷ میلادی قلعه شوش را بر بلندای تپه‌های شوش یا آکروپل و در نزدیکی آرامگاه دانیال نبی (ع) بنا کرد. این فرد فرانسوی، قلعه را به منظور اسکان خود و همراهانش و همچنین نگهداری از آثار کشف‌شده از شوش احداث کرد. این قلعه از آثار باستانی شهرستان، مشابه با قلعه‌های قرون وسطی و ذوزنقه‌ای شکل و با استفاده از آجرها و خشت‌های مختلف بنا شد. در حال حاضر نیز این قلعه محل نگهداری از آثار باستانی است. این قلعه، در خیابان طالقانی این شهرستان واقع است. امکان بازدید از دیگر اماکن دیدنی شهر شوش یعنی شهر پانزدهم و بقایای ستون‌ها و دروازه شرقی در نزدیکی قلعه شوش وجود دارد.

آرامگاه دانیال نبی (ع)

آرامگاه دانیال نبی (ع) در شرق رودخانه شاوور و در خیابان امام خمینی این شهر قرار دارد. دور تا دور بقعه دانیال نبی (ع) را حجره و ایوان احاطه کرده و دارای دو حیاط است. در انتهای حیط دوم، آرامگاه دیده می‌شود. این حیاط، سه اتاق برای اقامت زائران دارد. سقف محوطه به آیینه مزین شده‌است.

حضرت دانیال (ع)، از پیامبران بنی اسرائیل بود. دانیال نبی (ع) در قرن هفت پیش از میلاد، با همراهان خود که یهودیانی اسیر شده توسط بابلی‌ها بودند، به شوش آمدند. در روایات آمده که ایشان با پادشاه بابل، نبوکد (بخت النصر) دیدار داشتند.

آرامگاه دانیال نبی (ع) از جاهای دیدنی و گردشگری این منطقه است که محبوبیت زیادی دارد و سالانه میزبان گردشگران داخلی و خارجی بسیاری است.

موزه شوش

در سال ۱۳۴۵، موزه شوش در نزدیکی قلعه و در فضای باستانی شهر، فعالیت خود را آغاز کرد. در این موزه می‌توانید از اشیای باستانی ایران دیدن کنید. قلعه شوش روبروی آرامگاه دانیال نبی (ع) قرار دارد و مأمن گاه آثاری از دوره پیش از عیلام تا دوره اسلام است. شایان ذکر است، آثار این موزه از حفاری‌های شوش و چغازنبیل حاصل شده‌اند و در شش تالار بزرگ، قرار دارند. این موزه که در خیابان امام خمینی این شهرستان واقع است، از جمله مهم‌ترین موزه‌های کشور به شمار می‌رود.

مقبره دعبل خزاعی

مقبره دعبل خزاعی یکی دیگر از جاهای دیدنی در این منطقه است. ایشان، از شاعران شیعه و مداحان اهل بیت در زمان عباسیان بود. بنابر روایات، امام رضا پیراهن خود را به دعبل خزاعی هدیه دادند. آرامگاه وی، در خیابان شهید دانش شوش و در کنار مجتمع فرهنگی دعبل خزاعی قرار دارد.

رودخانه شاوور

در شمال غرب شهرستان شوش، یکی از جاذبه های طبیعی قرار دارد. در این منطقه، رودخانه شاوور با برخورد چند چشمه به هم جاری می‌شود. رود زیبای شاوور، از وسط این شهرستان عبور می‌کند و از جمله رودهای قدیمی و باستانی ایران به شمار می‌رود. رودخانه شاوور، این شهرستان را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم می‌کند و از بین دو رودخانه کرخه و دز مسیر خود را ادامه می‌دهد. در با پیمودن مسافت ۷۰ کیلومتر، به رود دز منتهی می‌شود.

تالاب بامدژ

اگر ۷۰ کیلومتر از شوش فاصله بگیرید و در مسیر رود شاوور به ۴۰ کیلومتری اهواز برسید، تالاب دیدنی بامدژ را خواهید دید. تالاب بامدژ تحت تاثیر رودخانه شاوور به زندگی خود ادامه می‌دهد. به طوری که در روزهای بارانی سال، زیبایی و حیات خود را بازمی‌یابد. تالاب بامدژ شوش از جمله مهم‌ترین تالاب‌های خوزستان است که ۴ هزار هکتار مساحت دارد و به عنوان یکی از مراکز گردشگری شوش و اهواز به شمار می‌رود. شایان ذکر است، این تالاب از جمله مقاصد اکوتوریسم داخلی و خارجی و توقفگاه پرندگان مهاجر سیبری و شرق آفریقا است.

ایوان کرخه

در ۲۵ کیلومتری غرب شوش، شهری قرار دارد که توسط شاپور دوم ساسانی ساخته شد. این شهر از جاهای دیدنی اطراف این شهرستان است که امروزه ایوان کرخه نامیده می‌شود، بنابر متون پهلوی شهرستان‌های ایران، کردشاپور نام داشته‌است.

از این شهر، به عنوان یکی از بزرگ‌ترین شهرهای مدفون یاد شده و در حال حاضر، بقایای اندکی از آن به جا مانده‌است. باروی مستحکمی ایوان کرخه را دربردارد. شهر کردشاپور با کاوش و حفاری‌های پروفسور گیرشمن در سال ۱۹۵۰ مورد توجه بیشتری قرار گرفت. گفته می‌شود دو اثر مهم در ایوان کرخه متعلق به شاپور است. کاخی که با آجر و ساروج بنا شد و کاخ یا کوشک سه ایوانی.

پارک ملی کرخه

پارک ملی کرخه، منطقه‌ای شامل پارک ملی کرخه شمالی، جنوبی و منطقه حفاظت شده کرخه است. جنگل‌های گرمسیری دیده می‌شوند. این جنگل‌ها، رود کرخه را که از میان این منطقه عبور می‌کند، دربر گرفته‌اند. این منطقه عرض کمی دارد. جنگل قلعه نصیر از جنگل‌های زیبای این منطقه و رودخانه شاوور از محل‌های دیدنی پارک ملی کرخه به شمار می‌روند. امامزاده شچاخ در نزدیکی محیط‌ بانی هلوه، از مکان های مذهبی و جاهای دیدنی از شوش در این منطقه است.

رودخانه کرخه

این شهرستان همچنین محل عبور سومین رود بلند ایران، رودخانه کرخه است. این رود عظیم از کوه‌های زاگرس شروع به حرکت می‌کند و در نهایت به عراق می‌رسد.

صنایع دستی و سوغات شوش

شهر باستانی شوش با تمدن چند هزار ساله خود، مامن بسیاری هنرها بوده‌است. سوغات و صنایع دستی آن در کنار جاذبه های دیدنی فراوانش، زیبایی و محبوبیت بالایی دارند. در ادامه، آثار هنری شوش را معرفی خواهیم کرد.

سفالگری

یکی از هنرهای باستانی این شهرستان که از دیرباز رواج داشته‌است، سفالگری است. مردمان مهد سفالگری، صنایع دستی شهر شوش در زمینه سفال‌گری را با هنر روز ترکیب کرده‌اند و آثاری زیبا و خاص می‌آفرینند. انواع ظروف سفالی با لعاب رنگ آمیزی می‎شوند و از جمله انتخاب‌های پرطرفدار به عنوان وسایل دکوری به شمار می‌روند.

کپوبافی

کپوبافی یا حصیر بافی، از صنایع دستی شوش است که با توجه به آثار باقی‌مانده از بین‌النهرین و دیگر بخش‌های جنوبی کشور، از جمله هنرهای قدیمی این شهر به شمار می‌رود. شواهد نشان می‌دهد، نخستین زیراندازهای بشر، با به هم بافتن نی و گیاهان باتلاقی شکل گرفتند.

کپوبافی نوعی حصربافی است که در آن ساقه‌های مرکزی و جوان نخل را به دور ساقه‌های کرتک می‌پیچند و ظروف سنتی و تزئینی می‌سازند. این ظروف، با استفاده از کامواهای رنگی، شکل‌های زیبا به خود می‌گیرند. رنگ‌های تند و گرم، زیبایی مصنوعات ساخته شده به روش کپوبافی را دوچندان می‌کنند. معمولا، انواع کپو شبیه به سبدهای دردار و بدون در، به صورت رنگی یا ساده تهیه می‌شوند. از کپوها به عنوان جای نخ و سوزن، جای نان، لوازم خیاطی و … استفاده می‌شود.

البته، باید توجه داشته باشید که کپوبافی هنر خاص مردمان دزفول است. با این‌حال، در شوش نیز به آن می‌پردازند.

معرق با ساقه گندم

با کنار هم قرار دادن ساقه‌های گندم رنگ شده و در زمینه‌ای از چوب یا نئوپان زیرکاری‌شده، معرق ساقه گندم تهیه می‌شود. از این هنر و صنایع دستی شوش دانیال، در تزئین وسایل چوبی، میزها، کمد و ساخت آثار تزئینی در دکوراسیون استفاده می‌شود. انتخاب ساقه‌هایی با رنگ‌های متنوع، می‌تواند به ساخت آثاری با کنتراست رنگ زیبا کمک کند.

تذهیب

یکی دیگر از سوغات شوش که محبوبیت زیادی دارد، تذهیب است. در این هنر، از نقوش ایرانی، زیبا و چشم‌نواز در ساخت قطعات مختلف استفاده می‌شود.

سرمه دوزی

پارچه‌های مخمل، ابریشم، ماهوت، تافته، ترمه، ساتن، اطلس سرمه دوزی شده از دیگر صنایع دستی شوش به شمار می‌روند. در این هنر رو دوزی، از سرمه به عنوان نخ فلزی در ایجاد کردن طرح‌های زیبا استفاده می‌شود. سرمه به دلیل داشتن خاصیت ارتجاعی برای ایجاد طرح‌های خاص، از بهترین‌ انتخاب‌ها است. از این هنر در آرایش یقه لباس‌ها نیز استفاده می‌شود.

غذاها و خوراکی‌های محبوب شوش

در سفر به این شهر، امتحان کردن غذای محلی آن را از دست ندهید. خرما، خوراکی محبوب جنوبی‌ها، از ۶ هزار سال پیش در شوش کشت می‌شد. امگشت، قلیه ماهی، ماهی تنوری صبوری و شیرینی‌های محلی از جمله خوراکی‌های پرطرفدار این شهرستان به شمار می‌روند.

زبان مردم شوش

مردمان این شهرستان، اغلب یا عرب هستند و یا لر و دزفولی. این مردم به چهار یا لهجه عربی، لری، دزفولی و فارسی سخن می‌گویند که البته در برخی افراد اختلاط لهجه‌ها نیز دیده می‌شود.

بهترین زمان برای سفر به شوش

سفر به شوش در پاییز و زمستان، می‌تواند اوقاتی بسیار خوش برای شما بسازد. چرا که شهری با آثار تاریخی و جاهای دیدنی بسیار زیادی است که یادآور تمدن باستانی ایران است. اگرچه در هر فصلی از سال می‌توانید به این شهر سفر کنید اما برای دیدن سرسبزی این شهر، زمستان فصل بهتری است.

در صورتی که امکان سفر به شوش را ندارید، می‌توانید سوغات و انواع صنایع دستی و سوغات این شهر را از دستانو بخواهید. دستانو در صدد است، فرهنگ و هنر ایرانی را در سراسر کشور، به نمایش بگذارد.